Roller coaster

Roller coaster to atrakcja, której konstrukcja-tor składa się głównie z wysokich wzniesień, stromych spadków, gwałtownych zakrętów i inwersji. Pojedyncze wagoniki lub – częściej spotykane – pociągi (czyli kilka połączonych wagoników) poruszają się po torze.

Kto jako pierwszy zaprojektował coś takiego jak roller coaster? Amerykanin LaMarcus Adna Thompson - jako pierwsze urządzenie zaprojektowane w zamyśle urządzenia rozrywkowego przyjmuje się bowiem jego drewnianą kolejkę Switchback Railway, która powstała w wesołym miasteczku Coney Island (miasto Nowy Jork) w 1884 r.

Ze względu na sposób, w jaki poruszają się kolejki, a w szczególności skąd czerpią energię, możemy wyróżnić wśród nich 3 rodzaje.

Lift roller coaster – roller coaster wciągany – Większość kolejek napędzana jest tylko i wyłącznie siłą grawitacji. Pociąg najpierw wciągany jest na szczyt pierwszego wzniesienia (najwyższego ze wszystkich) za pomocą specjalnych łańcuchów, kabli i innych specjalistycznych urządzeń napędowych. Następnie pociąg zjeżdża i nabiera prędkości, by potem znów móc wznosić się i opadać.
Powered roller coaster – roller coaster napędzany – Istnieją również roller coastery poruszające się po torach dzięki wmontowanemu w pociąg silnikowi, a nie dzięki sile ciężkości, jak to jest w przypadku tradycyjnych roller coasterów.
Launched roller coaster – roller coaster wystrzeliwany – Jeszcze innym sposobem na nadawanie siły roller coasterowi jest rozpędzanie go poprzez 'wystrzeliwanie' go po torze. Zamiast tradycyjnego startu, w którym roller coaster wciągany jest na szczyt pierwszego wzniesienia, wagoniki rozpoczynają tu jazdę dzięki dużemu przyspieszeniu generowanemu przez specjalny silnik.

Ze względu na materiał, z których wykonane są roller coastery wyróżnia się kolejki:

Wooden roller coaster – roller coaster drewniany – klasyczne roller coastery były wykonywane właśnie z drewna. Takie kolejki sprawiają wrażenie urządzeń ciężkich i topornych, a przejażdżka nimi jest jak gdyby 'szorstka' (rough), „trzęsąca”. Można powiedzieć, że taki roller coaster nieźle nas wytrzęsie w czasie jazdy. Jego konstrukcja zaś, choć masywna, sprawia często (pozorne) wrażenie, jakby miała za chwilę runąć. Drewniane kolejki, ze względu na ograniczenia związane z tym rodzajem materiału, nie posiadają inwersji ani bardzo stromych spadków. Kolejki drewniane lubiane są zwłaszcza za tzw. air-time, czyli przeciążenia ujemne powstające na szczytach wzniesień, wywołujące w nas wrażenie wypadania z siedzenia, ponieważ zostajemy wtedy lekko uniesieni w powietrze.
Istnieją również roller coastery, które stanowią kombinację/połączenie drewna i stali – w takich roller coasterach często tylko podpory są drewniane, a tor zbudowany jest ze stali. Dzięki temu, że tor wykonany jest ze stali, przejażdżka jest bardziej płynna i gładka niż w przypadku kolejki w całości zbudowanej z drewna.
Steel roller coaster – roller coaster ze stali – nowoczesne roller coastery są wykonywane ze stali, co umożliwia tworzenie bardziej zaawansowanych konstrukcji niż w przypadku roller coasterów drewnianych, ponieważ ich konstrukcja nie wymaga stosowania tak dużej ilości podpór, jak w przypadku drewnianych roller coasterów. Zwłaszcza chodzi tutaj o inwersje (elementy trasy, które wywracają nas do góry nogami) oraz wyższe i bardziej strome spadki. Poza tym jazda taką kolejką jest bardziej płynna i gładka, a wagoniki szybciej się rozpędzają i do większych prędkości.

O roller coasterach można by pisać bez końca. Można wśród nich wyróżnić kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt typów, rodzajów czy modeli, w zależności od przyjętego kryterium. Należy też podkreślić, że każdy roller coaster jest inny, a w związku z tym, że do ich podziału można stosować przeróżne kryteria, to można je przypisywać do kilku kategorii równocześnie. Nie istnieje żadna oficjalna klasyfikacja roller coasterów i ogólnie rzec biorąc, jest to temat sporny. W dodatku producenci roller coasterów, a jest takich firm kilkadziesiąt na całym świecie, posiadają swoje własne nazwy na poszczególne modele roller coasterów.

Powyżej napisano już, jak dzieli się roller coastery ze względu na sposób ich napędzania oraz ze względu na materiał, jakiego użyto do ich konstrukcji. Roller coastery można podzielić również ze względu na ich tor. Najczęściej kolejki poruszają się po torze, który stanowi zamknięty obwód (complete circuit). Oznacza to, że roller coaster rozpoczyna i kończy swoją trasę w tym samym punkcie, przejeżdżając pełne okrążenie.

Są jednak roller coastery, których tor nie jest zamkniętym obwodem i w pewnym miejscu po prostu się kończy – pociąg dojeżdża do tego miejsca, wytracając podczas jazdy energię, i gdy już zupełnie ją straci, na chwilę się zatrzymuje i następnie zaczyna jechać do tyłu. Oznacza to, że przemierza raz jeszcze tę samą trasę, tylko tyłem. Kolejki tego typu nazywa się Shuttle roller coaster. Często jednak zamiennie używa się nazwy Boomerang roller coaster, zaproponowanej przez jednego z producentów roller coasterów, firmę Vekoma, ponieważ ta właśnie firma zbudowała szczególnie dużo kolejek tego typu.

Można by oczywiście dalej wchodzić w szczegóły i drążyć, jak konkretnie przebiega trasa roller coasterów o zamkniętym torze: czy jego trasa jest bardzo prosta - biegnie do przodu, zakręca o 180 stopni, znów biegnie do przodu, drugi zakręt o 180 stopni i koniec trasy – Out and Back roller coaster („w tę i z powrotem”). Czy może tor jest 'poplątany', co oznacza, że biegnie licznymi zakrętami, odbijając na różne strony i przecinając się na różnych poziomach wysokości – Twister roller coaster. Istnieje jeszcze kilka innych wariantów, najbardziej popularne to:

Jeszcze inne (i mniej oficjalne wśród i tak nie oficjalnych) kryterium podziału stanowi wysokość, na jaką maksymalnie wznosi się dany roller coaster, lub wysokość jego najwyższego spadku. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że osiągana wysokość to niekoniecznie to samo, co spadek. Spadek jest zazwyczaj parę metrów mniejszy niż osiągana wysokość, bowiem roller coaster zwykle nie dojeżdża do samej ziemi, tylko jego tor znajduje się choćby 1 metr ponad nią. W tej klasyfikacji chodzi głównie o wyróżnienie ekstremalnie wysokich roller coasterów.

Junior coaster/ Kiddie coaster – roller coaster przeznaczony dla całej rodziny, w szczególności dla dzieci. Oznacza to, że osiągana przez niego wysokość to przeważnie kilkanaście metrów nad ziemią.
Hyper Coaster/ Mega coaster – roller coaster nie posiadający inwersji, który wznosi się na wysokość/ jego największy spadek mieści się w przedziale 61-90 m (200-299 stóp).
Giga coaster – roller coaster nie posiadający inwersji, który wznosi się na wysokość/ jego największy spadek mieści się w przedziale 91-121 m (300-399 stóp).
Strata coaster – roller coaster nie posiadający inwersji, który wznosi się na wysokość ponad/ jego największy spadek przekracza 122 m (400 stóp). Strata coastery to zarazem roller coastery wystrzeliwane (launched roller coaster), ponieważ taki sposób nadawania im energii jest najlepszym rozwiązaniem w przypadku osiągania tak ekstremalnych wysokości.

Ostatnim kryterium, jakie można zastosować do podziału roller coasterów, jest model pociągu, jaki jest w nim wykorzystywany. Standardowo roller coastery posiadają wagoniki, w których siedzimy twarzą do kierunku jazdy; zwykle we 2 osoby w rzędzie, czasem 4 osoby w rzędzie. Wagoniki posiadają tutaj podłogę i zabudowane boki, a umieszczone są tuż nad torem. Istnieje jednak kilka innych wariantów wagoników, które urozmaicają przejażdżkę:


Znane również jako:	kolejka górska, coaster
Więcej w temacie:	4th Dimension roller coaster, Bobsled roller coaster, Dual-tracked roller coaster, Floorless roller coaster, Flying roller coaster, Giga coaster , Hybrid roller coaster, Hyper coaster, Indoor roller coaster, Inverted roller coaster, Junior coaster, Launched roller coaster, Lift roller coaster, Looping roller coaster, Mine train roller coaster, Motorbike roller coaster, Powered roller coaster, Shuttle roller coaster, Spinning roller coaster, Stand-up roller coaster, Steel roller coaster, Strata coaster, Suspended roller coaster, Vertical drop roller coaster, Water coaster, Wild Mouse roller coaster, Wing roller coaster, Wooden roller coaster

W tych parkach znajdziesz tę atrakcję